ალექსანდრე ჭავჭავაძის სახლ-მუზეუმი
ჭავჭავაძეების სახლ-მუზეუმი წინანდალში, კახეთის მხარეში, თელავიდან 10 კმ-ის დაშორებით მდებარეობს. დღეს აქ ფუნქციონირებს მუზეუმი და სასტუმრო, რომელიც სტილისტურად გვიანი შუა საუკუნეების კახეთის არქიტექტურას წააგავს. მუზეუმის მონახულებასთან ერთად, ადგილზე შეგიძლიათ მოაწყოთ წინანდლის ღვინოების დეგუსტაცია, გაეცნოთ ადგილობრივ სამზარეულოს და დატკბეთ კავკასიონის უმშვენიერესი ხედებით.
ისტორია
ალექსანდრე ჭავჭავაძეს წინანდლის მამული მემკვიდრეობით ერგო და 1818 წელს ახალი სასახლის მშენებლობა წამოიწყო. იქიდან გამომდინარე, რომ ამ ადგილს უამრავი ვიზიტორი სტუმრობდა, ჭავჭავაძეებმა იმ დროისთვის საკმაოდ გრანდიოზული მშნებებლობა წამოიწყეს. სასახლე მოიცავდა 28 საძინებელსა და რამდენიმე სალონს. სასახლეს სტუმრობდნენ ქართველი წარჩინებულები, რუსი და ევროპელი დიპლომატები და ხელოვანები. შენობის ინტერიერი ევროპულ სტილზე იყო მოწყობილი, რაც იმ დროისთვის იშვიათობას წარმოადგენდა. 1854 წელს შამილის შემოსევების შედეგად მისი დიდი ნაწილი გაიქურდა და გაანადგურდა. სასახლის რეკონსტურქცია ალექსანდრეს შვილმა, დავითმა წამოიწყო, თუმცა მისი მასშტაბები საგრძნობლად შემცირდა. ფინანსური სირთულეების გამო, ჭავჭავაძეებმა წინანდლის მამული გაყიდეს და იგი რომანოვების საზაფხულო რეზიდენციად გადაკეთდა. საბჭოთა პერიოდში რეზიდენცია ღვინის ქარხანასთან არსებულ სასტუმროდ გადაკეთდა. 1946 წლიდან ქართველი პოეტის გიორგი ლეონიძის თაოსნობით გაიხსნა ალექსანდრე ჭავჭავაძის სახლ-მუზეუმი. მუზეუმს აქვს ბიბლიოთეკა, ხელნაწერთა ფონდი, ეპისტოლარული და იკონოგრაფიული არქივი. აქ ინახება საგვარეულო საბუთები, საქმიანი ქაღალდები, ავეჯი, მუსიკალური ინსტრუმენტები, ოჯახის წევრთა და შთამომავალთა პირადი საბუთები.
ჭავჭავაძეების სასახლე
18 ჰექტარზე გაშენებულ ბაღში მთავარი ადგილი სასახლის შენობას უჭირავს. 1886-87 წლებში, წინანდალში ალექსანდრე ჭავჭავაძის დამწვარი სასახლის ნაცვლად, არქიტექტორ ალექსანდრე ოზეროვის პროექტით აშენდა ახალი სასახლე. დღევანდელი სასახლის შენობა ორსართულიანია, აგურისა და რიყის ქვის მონაცვლეობით ნაგები. არქიტექტორმა ალ. ოზეროვმა სასახლის ფასადების მხატვრული გაფორმებისთვის, ისევე როგორც წინანდლის მამულის სხვა ნაგებობების შემთხვევაში, მხატვრულად გადაამუშავა კახეთის რეგიონისთვის დამახასითებელი სამშენებლო ტრადიცია – რიყის ქვისა და აგურის მონაცვლეობით შექმნილი კედლის წყობა. აივანს აღმოსავლური სტილის ულამაზესი მოაჯირები ამშვენებს.
მუზეუმის კოლექცია
ჭავჭავაძეების სახლ-მუზეუმში დაცულია უნიკალური კოლექცია, რომლის დათვალიერებისასაც XIX საუკუნის არისტოკრატთა საქართველოში აღმოჩნდებით. მუზეუმი განთავსებულია XIX ს-ის სხვადასხვა სახის გამოცემები (ფრანგული, გერმანული, ინგლისური, პოლონური, სომხური), XVIII ს-ის ხელნაწერები, დ. ერმაკოვის ფოტოები, ფერწერისა და ლითოგრაფიის ნიმუშები, აგრეთვე XVIII-XIX სს-ის ქართული, რუსული, ფრანგული ავეჯი, სხვა საყოფაცხოვრებო ნივთები, ჭურჭელი (ჩინური, იაპონური, ფრანგული, გერმანული, იტალიური, ქართული, რუსული), მუსიკალური ინსტრუმენტები.
წინანდლის ბაღი
წინანდლის პარკში 1500-ზე მეტი ხე-მცენარეა. პარკის ტერიტორიაზე მრავალფეროვანი დასავლური, აღმოსავლური და ამერიკული წარმოშობის ეგზოტიკური ჯიშების მცენარეებს შეხვდებით. უმშვენიერესი სანახავია ვარდებშემოხვეული სიყვარულის ხეივანი, ბამბუკების რიგი, შადრევანი, ბზის ლაბირინთი და ნატვრის ხე, რომელთანაც ვიზიტორები სურვილს იფიქრებენ და მის ასასრულებლად ხეს ნიშანს აბამენ. უნიკალური ჯიშები წინანდალში პირველად ალესანდრე ჭავჭავაძის დროს შემოვიდა. თავდაპირველად აქ ხეხილის ბაღები, სასეირნო ბილიკები, ხეივნები და ვენახები იყო. ალექსანდრემ ბაღში მიწისქვეშა საირიგაციო სისტემა მოაწყო და პარკის დასაგეგმარებლად ევროპელი დეკორატორები მოიწვია. 2008 წლიდან წინანდლის პარკში ახალი ეტაპი დაიწყო. გაიწმინდა ბილიკები, გაიხსნა ხედები და სივრცეები, აღდგა და მოწესრიგდა მე-19 საუკუნის თარგები, რაც ბაღში რეგელის კონცეფციის შენარჩუნებას უწყობს ხელს.
წინანდლის ღვინის საცავი
ალექსანდრე ჭავჭავაძემ მამისეულ კარ-მიდამოზე უზარმაზარი მიწისქვეშა ღვინის მარანი ააშენა. Სწორედ აქ, წინანდლის ბოთლში ჩამოისხა პირველად საქართველოს ისტორიაში ევროპული წესით დამზადებული ქართული ღვინო. რის შემდეგაც საქართველოში ევროპულად დამზადებული ღვინის წარმოებას ჩაეყარა საფუძველი. ეს ბოთლი დღესაც ინახება მარანში. დღეს საცავში 16 500 ბოთლი ინახება. თავისივე წარმოებულ ღვინოებთან ერთად ალექსანდრემ უნიკალური ევროპული ღვინის კოლექციაც შეაგროვა. მარნის მთავარი ღირსება მასში არსებული კლიმატისა და ტენიანობის იდეალური შეხამებაა. სწორედ ეს მიკროკლიმატია იდეალური ღვინის დაძველება-შენახვისათვის. XIX საუკუნის 80-იანი წლების ბოლოს წინანდლის მამულის საუფლისწულო მამულების საკუთრებაში გადასვლის შემდეგ აქვე დიდი ღვინის ქარხანა აშენდა და აღნიშნული საცავი საგრძნობლად გაიზარდა.
მარნის უნიკალურ კოლექციაშია მათ 1814 წლის “პოლონური თაფლისა” და 1861 წლის Chateau D’Yquem-ის უნიკალური ბოთლები. კოლექციაში ასევე ინახება 1841 წელს ალექსანდრეს მიერ ბოთლში პირველად ჩამოსხმული “საფერავი”.
Საინტერესო ფაქტი: როდესაც ნინო ჭავჭავაძე დაიბადა, ალექსანდრემ ერთ-ერთ დიდ ქვევრში ჩაასხმევინა ღვინო და თქვა, ეს ქვევრი მისი ქორწინების დღეს გაიხსნებაო. და ასეც მოხდა – ქვევრი 16 წლის მერე გახსნეს, როდესაც მშვენიერმა ნინომ ალექსანდრე გრიბოედოვზე იქორწინა.
პრაქტიკული ინფორმაცია
Მუზეუმის მუშაობის განრიგი: ყოველდღე, 10.00 სთ-დან – 18.00-მდე.
| Ბილეთის ტიპი | Ბილეთის ფასი |
| Სკოლის მოსწავლე | 5 ₾ |
| ზრდასრული | 10 ₾ |
| პაკეტი ერთი ჭიქა ღვინის დაგემოვნებით | 12 ₾ |
| სხვადასხვა ღვინის დაგემოვნებით | 35 ₾ |