აჭარა

საზღვაო ინფრასტრუქტურა კარგადაა განვითარებული. გართობისა და დასვენების გარდა, აჭარის კურორტებს სამკურნალო და გამაჯანსაღებელი პოტენციალიც გააჩნია.
სამთო-სათხილამურო სპორტის მოყვარულებს აჭარა დიდ არჩევანს სთავაზობს. მთების საშუალო სიმაღლე აქ 2000-2500 მეტრია, ჰავა ნოტიოა, ზამთარი – შედარებით ცივი და ხანგრძლივი, ხოლო ზაფხული – ხანმოკლე და გრილი. მაღალმთიან აჭარაში ინტენსიურად შენდება სამთო-სათხილამურო კურორტები,რომელთაც, სპორტულის გარდა, სამკურნალო-რეკრეაციული დანიშნულება აქვთ და წლის ოთხივე სეზონისთვისაა გათვალისწინებული.
რეგიონი ვიზიტორებს ეკო, გასტრონომიული და კულტურული ტურიზმის გამოცდილებასაც სთავაზობს.

რა ვნახოთ აჭარაში?

აჭარის საზღვაო და სამთო-სათხილამურო კურორტები მრავალფეროვანი შთაბეჭდილებებით აგავსებთ. თუ კონტრასტული გამოცდილებები გიზიდავთ, მოინახულეთ ბათუმი და აჭარის მაღალმთიანი სოფლები, ისეირნეთ ბულვარში და ბოტანიკურ ბაღში, დაესწარით აქაურ ტრადიციულ დღესასწაულებს და დააგემოვნეთ უგემრიელესი აჭარული სამზარეულო.
აქაური მთები, ჩანჩქერები, დაბლობები და კოლხური ტყეები მოლაშქრეთა ნამდვილი სამოთხეა.
თუ აჭარის ისტორიულ წარსულში მოგზაურობას გადაწყვეტთ, მოინახულეთ გონიოსა და პეტრას ციხეები, ბათუმის არქეოლოგიური მუზეუმი და ეთნოგრაფიული მუზეუმი “ბორჯღალო”.
თუ გსურთ აჭარა მონახულებულად ჩათვალოთ, აუცილებლად უნდა შეიგრძნოთ მისი კონტრასტული და მრავალფეროვანი ბუნება.

აჭარის ისტორია

აჭარის ტერიტორია ახალი ქვის ხანიდან უნდა ყოფილიყო დასახლებული. მაღალმთიან კურორტ ბეშუმთან აღმოჩენილია სწორედ ამ ხანის ძეგლები. ანტიკური ცივილიზაციის ქვეყნები კარგად იცნობდნენ აჭარას, რომელსაც აქტიური კულტურული და სავაჭრო ურთიერთობა ჰქონდა კოლხეთის სამეფოსთან.
აჭარის შესახებ პირველი ცნობები ქართულ მატიანეში ძვ. წ. აღ.-ის III საუკუნით თარიღდება. იგი მოხსენიებულია როგორც ქართლის სამეფოს ნაწილი. ქრისტიანობის გავრცელების კერად საქართველოში სწორედ აჭარა ითვლება. ცნობების თანახმად, სწორედ აჭარაში შემოვიდა და პირველად ქრისტიანობა იქადაგა ანდრია პირველწოდებულმა.
შუა საუკუნეების აჭარაში კარგად იყო განვითარებული არქიტექტურა, მწერლობა, წიგნების გადაწერა, ხისა და ტყავის დამუშავება.
XVII საუკუნიდან მოყოლებული აჭარა არაერთხელ დაპყრეს ოსმალებმა, თუმცა საბოლოოდ, XIX საუკუნის მეორე ნახევარში რეგიონი კვლავ საქართველოს დაუბრუნდა.
საქართველოს გასაბჭოების შემდეგ, 1921 წელს, აჭარა გამოცხადდა ავტონომიურ რესპუბლიკად. ამ სტატუსს ის დღემდე ინარჩუნებს.

აჭარის ტრადიციები და წეს ჩვეულებები

აჭარის ტრადიციები და წეს-ჩვეულებები საუკუნეების განმავლობაში ყალიბდებოდა და თაობიდან თაობას გადაეცემოდა. მათში ასახულია ადგილობრივი მოსახლეობის საქმიანობასა და ცხოვრებასთან დაკავშირებული ტრადიციები: რიტუალები, დღესასწაულები, სიმბოლოები, სარიტუალო კერძები და სხვა. ტრადიციები ინახავენ მნიშვნელოვან ინფორმაციას აჭარის ეთნიკური თავისებურებების, ადგილობრივთა ხასიათისა და კულტურული იდენტობის შესახებ.
დღემდე შემორჩენილი დღესასწაულებიდან აღსანიშნავია შუამთობა, კოლხობა, მაჭახელობა, მარეთობა და სხვა. იმართება სპორტული შეჯიბრებები – დოღი და მკლავჭიდი, სრულდება აჭარული ცეკვები და სიმღერები, გამოფენილია ადგილობრივი რეწვის ნიმუშები და ტრადიციული კერძები.
შუამთობა ერთ-ერთი გამორჩეული დღესასწაულია, რომელიც აჭარაში, სოფელ ბეშუმში ყოველწლიურად, აგვისტოს პირველ შაბათ-კვირას იმართება. სავარაუდოდ, ამ ტრადიციას რელიგიურ-საკულტო დანიშნულება ჰქონდა, თუმცა ამჟამად იგი დაცლილია რელიგიური შინაარსისგან. შუამთობა ადგილობრივი მოსახლეობისა და ტურისტებისთვის კვლავაც ეწყობა და მას უამრავი ვიზიტორი სტუმრობს.

ტურიზმი აჭარაში

ზღვა თუ მთა? უძველესი კოშკები თუ თანამედროვე არქიტექტურა? ბულვარში სეირნობა თუ ლაშქრობა მთაში? – აჭარის ტურისტული პოტენციალი ამოუწურავია. რეგიონის მრავალფეროვანი ბუნება, ლანდშაფტი და კლიმატური თავისებურებები აქ დასვენებას მთელი წლის განმავლობაში მიმზიდველს ხდის.
ტურიზმის სახეობებიდან განსაკუთრებით პოპულარულია საზღვაო და სამთო-სათხილამურო ტურიზმი. აჭარის საზღვაო კურორტებიდან ბათუმი, ქობულეთი, გონიო და კვარიათი გამორჩეულია რეგიონში. თოვლისა და სრიალის მოყვარულებს მთიანი აჭარის სოფლებიდან ხულოს მუნიციპალიტეტში კურორტი გოდერძი გიმასპინძლებთ. ზაფხულობით აქ ზღვის სანაპიროს ცხელ დღეებს დააღწევთ თავს, მოინახულებთ მწვანე ტბასა და ალპურ ბოტანიკურ ბაღს. ხულოს მუნიციპალიტეტს 1800 მ. და 350მ. სიმაღლის საბაგირო გზით უკავშირდება სოფელი თაგო. საბაგიროდან ულამაზესი ხედები იშლება აჭარის მთიანეთზე.
ეკო ტურიზმით გატაცებულ ვიზიტორებს აჭარის ტერიტორიაზე მტირალას, მაჭახელას, კინტრიშისა და ქობულეთის ეროვნული პარკების მონახულება შეუძლიათ, კეთილმოწყობილი ბილიკებითა და საპიკნიკე და საკემპინგე ადგილებით. ბიომრავალფეროვნების თვალსაზრისით გამორჩეულია ბათუმის ბოტანიკური ბაღი, სადაც მსოფლიოს ყველა კუთხიდან უნიკალური ჯიშის მცენარეები იზრდება. . აჭარის ლანდშაფტი შესანიშნავ საშუალებას იძლევა ლაშქრობების მოსაწყობად, საცხენოსნო, სამეცნიერო და ეკო-ტურების გასამართად.
აჭარაში 2012 წლიდან ყოველწლიურად სექტემბრის თვეში ტარდება “Batumi Bird Festival”, რომელიც ფრინველებზე დაკვირვების მოყვარულთათვის მნიშვნელოვანი მოვლენაა. ბათუმის შემოგარენი “აღმოსავლეთ შავი ზღვის სამიგრაციო დერეფნის” სახელითაა ცნობილი, სადაც ყოველწლიურად 1 000 000-ზე მეტი გადამფრენი მტაცებელი ფრინველი აღირიცხება.
ფრინველებზე დაკვირვებისათვის მოწყობილი სპეციალური პლატფორმები და მათთან მისასვლელი ბილიკებიც დამარკულია. ფრინველებზე დაკვირვება შესაძლებელია მტირალას ეროვნულ პარკში (აქ მოწყობილია სადამკვირვებლო პლატფორმა), ისპანის ჭაობზე (ქობულეთის დაცული ტერიტორიები) და ჭოროხის დელტაზე (ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტი).

აჭარის გეოგრაფია

აჭარა საქართველოს სამხრეთ-დასავლეთით, შავი ზღვის სანაპიროს გასწვრივ მდებარეობს. ჩრდილოეთით მას გურია, აღმოსავლეთით სამცხე-ჯავახეთი, ხოლო სამხრეთით თურქეთი ესაზღვრება. გეოგრაფიული თავისებურებებიდან გამომდინარე აჭარა ორ ნაწილად, ზემო და ქვემო აჭარად იყოფა. აჭარის მრავალფეროვან გეოგრაფიულ რელიეფს ქმნის მესხეთის, არსიანისა და შავშეთის ქედები, რომელთა საშუალო სიმაღლე ზღვის დონიდან 2000-2500 მეტრია.
აჭარის სანაპირო ზოლის სიგრძე 57 კმ-ია, რომლის გაყოლებაზეც ულამაზესი ზღვისპირა კურორტებია: ფიჭვნარი, ქობულეთი, ბობოყვათი, ჩაქვი, ციხისძირი, მწვანე კონცხი, მახინჯაური, ბათუმი, გონიო, კვარიათი და სარფი.
მაღალმთან აჭარაში უხვადაა ალპური მთები და ე.წ. იაილები (საზაფხულო საძოვრები), რომლებიც ზღვის დონიდან დაახ. 2200 მ სიმაღლეზეა განლაგებული. აჭარის ტყეებში გვხვდება როგორც წიწვოვანი, ასევე ფოთლოვანი ხეები. აქ შემონახულია ხელუხლებელი ბუნება და ბიომრავალფეროვნება, საიდანაც პანორამული ხედები იშლება.