მცხეთა

ქალაქსა და მის შემოგარენში არაერთი ციხე-სიმაგრე, ტაძარი და ბუნების ძეგლია, რომლის ნახვაც დაუვიწყარი შთაბეჭდილებებით აგავსებთ ბუნებისა და ისტორიული სანახაობების მოყვარულებს.

რა ვნახოთ მცხეთაში?

მცხეთის ისტორიული ნაწილი და სვეტიცხოვლის მიმდებარე ტერიტორია ტურისტთა მთავარი თავშეყრის ადგილია. ქალაქის განახლება და რეაბილიტაცია 2008 წელს დაიწყო. მოწესრიგდა შენობების არქიტექტურული სახე, ქუჩები ქვაფენილით დაიფარა, ხოლო ღობეები ქვის, აგურისა და ხის მასალით ხელახლა აშენდა. განახლებული ქალაქის იერსახე ხაზს უსვამს მცხეთის სიძველესა და ისტორიულ წარსულს. ამით დამთვალიერებლებს მისი ხილვით მიღებულ შთაბეჭდილებას კიდევ უფრო უმძაფრებს. მცხეთას ისე ვერ ჩაუვლით, ჯვრის მონასტრისა და სვეტიცხოვლის ტაძრებს რომ არ მოჰკრათ თვალი. მტკვრისა და არაგვის შესართავთან, კლდოვან მთაზე აგებულ ჯვრის მონასტერს ჯვრის ფორმა აქვს, რაც იშვიათობაა ქრისტიანულ ხუროთმოძღვრებაში.
სვეტიცხოველი ისტორიულ ტაძართაგან ყველაზე დიდი ნაგებობაა საქართველოში. ხოხბის ყელისფერი სვეტიცხოველი ქალაქის ნამდვილი სამშვენისია.
მცხეთაში და მის შემოგარენში აუცილებლად სანახავი ადგილების ჩამონათვალში შედის შიომღვიმისა და სამთავროს მონასტრები, ქსნის, ნიჩბისის, არმაზისა და ბებრისციხე, ზედაზენი და პომპეუსის ხიდი.

ისტორია

მცხეთის ტერიტორია ჯერ კიდევ ძვ.წ III-II ათასწლეულებში ყოფილა დასახლებული. ქალაქი ცნობილ აბრეშუმის გზაზე მდებარეობდა, ამიტომ იგი რეგიონის კულტურული და სავაჭრო ცენტრიც იყო.
ლეგენდის მიხედვით ქალაქი დააარსა ერთნარქმა მცხეთოსმა ძვ.წ. აღ-ის I ათასწლეულში. ძვ.წ. IV საუკუნეში მეფე ფარნავაზმა მცხეთა დედაქალად გამოაცხადა. 8 საუკუნის განმავლობაში იგი სატახტო ქალაქის სტატუსს ინარჩუნებდა. დედაქალაქის თბილისში გადასვლის შემდეგ კი კულტურულ და რელიგიურ ცენტრად ყალიბდება.
ჩვენი წ. აღ-ის IV საუკუნის დასაწყისში, მცხეთაში ქრისტიანობა იქადაგა წმ. ნინომ. მეფე მირიან III და დედოფალი ნანა გაქრისტიანდნენ და შესაბამისად, ქრისტიანობა სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადდა. ამ გარემოებითაა განპირობებული ის ფაქტი, რომ ქალაქში მრავლადაა საეკლესიო ნაგებობები.
VI საუკუნეში საქართველოში ქრისტიანობის საქადაგებლად შემოსული 13 ასურელი მამათაგან სამნი – იოანე ზედაზნელი, შიო მღვიმელი და იასე წილკნელი მცხეთის სიახლოვეს დამკვიდრნენ. მათი დამსახურებაა მცხეთის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე არსებული სამი დიდი სამონასტრო კომპლექსი, სადაც VI საუკუნიდან მოყოლებული არასდროს განელებულა სამონასტრო ცხოვრება.

გეოგრაფია და კლიმატი

მცხეთა მდინარეების, მტკვრისა და არაგვის შესაყართან, მტკვრის ორივე და არაგვის მარჯვენა ნაპირზე მდებარეობს.
მუნიციპალიტეტს აღმოსავლეთით საგარეჯოს, დასავლეთით – კასპის, ჩრდილოეთით – დუშეთისა და თიანეთის, სამხრეთით გარდაბნისა და თეთრი წყაროს მუნიციპალიტეტები და ქალაქი თბილისი ესაზღვრება.
მცხეთა მოქცეულია ზომიერად ნოტიო სუბტროპიკული ჰავის ოლქში. მუხრან-საგურამოს ვაკეზე ჰავა ზომიერად ნოტიოა, ცხელი ზაფხულითა და ზომიერად ცივი ზამთრით. მთის ქედებზე კი ჰავა შედარებით გრილია. საშუალო მთის ზონაში კლიმატი ზომიერად ნოტიოა, იცის ზომიერად ცივი ზამთარი და ხანგრძლივი, თბილი ზაფხული.